Οστεοπόρωση

Συμπτώματα
Στα αρχικά στάδια της οστικής απώλειας, δεν υπάρχουν συμπτώματα ή πόνος. Από τη στιγμή όμως που τα οστά έχουν αδυνατίσει λόγω της οστεοπόρωσης, μπορεί να έχετε οστεοπορωτικά συμπτώματα και σημεία που περιλαμβάνουν:
• Πόνο στη μέση λόγω σπονδυλικού κατάγματος
• Απώλεια ύψους
• Σκυφτή στάση σώματος
• Κατάγματα που συμβαίνουν με μικρή βία

Πότε να επισκεφθείτε τον ορθοπαιδικό
Μπορεί να θέλετε να μιλήσετε με τον ορθοπαιδικό σχετικά με την οστεοπόρωση εάν:
• Έχετε περάσει πρώιμα στην εμμηνόπαυση
• Έχετε απώλεια στο ύψος
• Πάθατε κάταγμα πολύ πιο εύκολα από το αναμενόμενο
• Λαμβάνετε κορτικοστεροειδή (κορτιζόνη) για μεγάλο χρονικό διάστημα
• Έχετε οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης

Αιτίες
Τα οστά σας βρίσκονται σε μια κατάσταση συνεχούς ανακτασκευής, με νέο οστό να παράγεται και παλαιό οστό να αποσυντίθεται. Όταν είστε νέοι, το σώμα σας φτιάχνει νέο οστούν ταχύτερα από ότι το αποδομεί με αποτέλεσμα την αύξηση της οστικής μάζας. Οι περισσότεροι άνθρωποι φθάνουν τη μέγιστη οστική μάζα μεταξύ 20 και 25 ετών. Με την γήρανση, η οστική μάζα αποδομείται ταχύτερα από ότι συντίθεται.
Το πόσο πιθανό είναι να προσβληθείτε από οστεοπόρωση εξαρτάται μερικώς από την μέγιστη οστική μάζα που επιτυχγάνεται στην νεαρή ηλικία. Όσο μεγαλύτερη είναι η κορυφαία οστική μάζα, τόσο περισσότερο οστούν έχετε «στην τράπεζα», και λιγότερο πιθανόν είναι να προσβληθείτε από οστεοπόρωση καθώς γερνάτε.

Παράγοντες κινδύνου
Μια σειρά από παράγοντες μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα να προσβληθείτε από οστεοπόρωση. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η ηλικία, η φυλή, ο τρόπος ζωής, διάφορα νοσήματα και φάρμακα.

Παράγοντες κινδύνου που δεν είναι δυνατόν να επηρεασθούν
Σε αυτούς περιλαμβάνονται:
• Το φύλο. Οι γυναίκες είναι πολύ πιο πιθανόν να προσβληθούν από οστεοπόρωση από ότι οι άνδρες.
• Η ηλικία. Όσο πιο ηλικιωμένοι τόσο πιο αυξημένος ο κίνδυνος της οστεοπόρωσης.
• Η φυλή. Βρίσκεστε σε μεγαλύτερο κίνδυνο για οστεοπόρωση εάν ανήκετε στην λευκή ή ασιατική φυλή.
• Το οικογενειακό ιστορικό. Εάν έχετε γονείς ή συγγενείς με οστεοπόρωση σας θέτει σε μεγαλύτερο κίνδυνο, ιδιαίτερα στην περίπτωση που έχετε οικογενειακό ιστορικό οστεοπορωτικών καταγμάτων.
• Σωματότυπος. Οι άνδρες και οι γυναίκες που είναι μικρόσωμοι βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο.

Ορμονικά επίπεδα
Η οστεοπόρωση είναι πιο συχνή σε ανθρώπους που έχουν μεγάλες ή λίγες ποσότητες από συγκεκριμένες ορμόνες στο σώμα τους. Παραδείγματα απότελουν:
• Γενετήσιες ορμόνες. Η μείωση των επιπέδων οιστρογόνων κατά την εμμηνόπαυση είναι ένας από τους ισχυρότερους παράγοντες κινδύνου για προσβολή από οστεοπόρωση. Οι γυναίκες είναι δυνατόν να υποστούν μια μείωση των επιπέδων των οιστρογόνων τους κατά τη διάρκεια συγκεκριμένων θεραπειών για καρκίνο. Στους άνδρες παρατηρείται μια σταδιακή μείωση των επιπέδων τεστοστερόνης με το γήρας. Επίσης, ορισμένες θεραπείες για καρκίνο του προστάτη μειώνουν τα επίπεδα τεστοστερόνης στους άνδρες. Μειωμένα επίπεδα γενετήσιων ορμονών εξασθενούν τα οστά.
• Θυρεοειδική ορμόνη. Περίσσεια θυρεοειδικής ορμόνης μπορεί να προκαλέσει οστική απώλεια. Αυτό μπορεί να συμβεί εάν ο θυρεοειδής αδένας είναι υπερδραστήριος ή έαν λαμβάνετε περισσότερη θυρεοειδική ορμόνη από όση χρειάζεται για τη θεραπεία υποθυρεοειδισμού.
• Άλλοι αδένες. Η οστεοπόρωση έχει επίσης συσχετισθεί με υπερδραστήριους παραθυρεοειδείς αδένες και επινεφρίδια.

Διαιτητικοί παράγοντες
Η οστεοπόρωση είναι πιο πιθανόν να εμφανισθεί σε ανθρώπους που έχουν:
• Χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου. Μια χρόνια χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου παίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της οστεοπόρωσης. Οδηγεί σε μειωμένη οστική πυκνότητα, πρώιμη οστική απώλεια και αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων.
• Τροφικές διαταραχές. Οι άνθρωποι που πάσχουν από νευρική ανορεξία βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο για οστεοπόρωση. Επίσης, οι γυναίκες με νευρική ανορεξία πάσχουν από διαταραχές της έμμηνου ρύσης που επίσης εξασθενούν τα οστά.
• Χειρουργική παχυσαρκίας. Μια μείωση στο μέγεθος του στομάχου η ένα γαστρικό bypass μειώνει τη διαθέσιμη για απορρόφηση θρεπτικών συστατικών επιφάνεια.

Στεροειδή και άλλες φαρμακευτικές αγωγές
Η μακροχρόνια αγωγή με κορτικοστεροειδή, όπως η πρεδνιζόνη και η κορτιζόνη, παρεμβαίνει στη διαδικασία της οστικής ανακατασκευής. Η οστεοπόρωση έχει επίσης συνδεθεί με φαρμακευτικές αγωγές για την πρόληψη ή θεραπεία των ακόλουθων καταστάσεων:
• Σπασμοί
• Κατάθλιψη
• Γαστρική παλινδρόμηση
• Καρκίνος
• Απόρριψη μοσχεύματος

Τρόπος ζωής
Μερικές κακές έξεις και συνήθειες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για οστεοπόρωση. Παραδείγματα περιλαμβάνουν:
• Καθιστική ζωή. Άνθρωποι που περνούν μεγάλο μέρος της ζωής τους καθιστοί έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για οστεοπόρωση από εκείνους που είναι πιο δραστήριοι. Οποιαδήποτε άσκηση με φόρτιση είναι ευεργετική για τα οστά σας, με το περπάτημα, το τρέξιμο, τα άλματα, το χορό και την άρση βαρών να είναι ιδιαίτερα χρήσιμες στην δημιουργία υγιών οστών.
• Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Η συχνή κατανάλωση περισσότερων των 2 αλκοολούχων ποτών την ημέρα αυξάνει τον κίνδυνο για οστεοπόρωση. Πιθανόν αυτό να οφείλεται στην παρεμβολή του αλκοόλ στην απορρόφηση του ασβεστίου.
• Χρήση καπνού. Ο ακριβής ρόλος του καπνού στην οστεοπόρωση δεν είναι πλήρως κατανοητή, όμως οι ερευνητές γνωρίζουν ότι η χρήση του προκαλεί αδύνατα οστά.

Επιπλοκές
Τα κατάγματα, ιδιαίτερα στη σπονδυλική στήλη ή στο ισχίο, αποτελούν τις σοβαρότερες επιπλοκές της οστεοπόρωσης. Τα κατάγματα του ισχίου συνήθως είναι το αποτέλεσμα πτώσης, ενώ τα σπονδυλικά κατάγματα μπορεί να συμβούν χωρίς πτώση. Τα οστά που σχηματίζουν την σπονδυλική σας στήλη (σπόνδυλοι) εξασθενούν σε τέτοιο βαθμό ώστε να σπάσουν, προκαλώντας πόνο στη ράχη, απώλεια του ύψους και μια σκυφτή στάση σώματος.

Προετοιμασία για το ραντεβού σας
Ακολουθούν κάποιες πληροφορίες που είναι δυνατόν να σας βοηθήσουν να προετοιμαστείτε για το ραντεβού σας με τον ορθοπαιδικό. Επίσης θα σας βοηθήσουν και στο τι να περιμένετε από αυτόν.

Τι μπορείτε να κάνετε
• Καταγράψτε οποιαδήποτε συμπτώματα έχετε παρατηρήσει, αν και είναι δυνατόν να μην έχετε κανένα.
• Καταγράψτε σημαντικές προσωπικές πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων στρες ή πρόσφατων αλλαγών στη ζωή σας.
• Κάνετε μια λίστα με όλα τα φάρμακα, βιταμίνες και συμπληρώματα που λαμβάνετε τώρα ή είχατε λάβει στο παρελθόν. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να καταγράψετε τον τύπο κα τη δόση των συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D, αφού κυκλοφορούν πολλά διαφορετικά σκευάσματα. Εάν δεν είστε βέβαιοι για το ποια πληροφορία χρειάζεται ο ιατρός, φέρετε μαζί σας τα κουτιά των φαρμάκων.
• Γράψετε τις ερωτήσεις που θέλετε να κάνετε στον ιατρό σας. Ο χρόνος με τον ιατρό είναι περιορισμένος, οπότε η δημιουργία μιας λίστας με ερωτήσεις θα αξιοποιήσει στο έπακρο τον χρόνο σας μαζί του. Αρχειοθετήστε τις ερωτήσεις με σειρά σπουδαιότητας. Μερικές βασικές ερωτήσεις είναι:

o Πάσχω από οστεοπόρωση;
o Τι είδους τεστ χρειάζονται για την επιβεβαίωση της διάγνωσης;
o Ποιές είναι οι διαθέσιμες αγωγές και ποιά μου συστήνεται;
o Τι είδους παρενέργεις να περιμένω από την αγωγή;
o Υπάρχει εναλλακτική θεραπεία;
o Υπάρχουν εναλλακτικές προσεγγίσεις της προτεινόμενης;
o Πως μπορώ να διαχειριστώ καλύτερα τα άλλα προβλήματα υγείας που έχω;
o Υπάρχουν περιορισμοί σε δραστηριότητες;
o Χρειάζονται αλλαγές στη δίαιτά μου;
o Χρειάζεται να πάρω συμπληρώματα;
o Υπάρχουν φυσιοθεραπευτικά προγράμματα από τα οποία μπορώ να ωφεληθώ;
o Πως μπορώ να προλάβω τις πτώσεις;

Εκτός από τις ερωτήσεις που έχετε ετοιμάσει, μην διστάσετε να ρωτήσετε κατά τη διάρκεια του ραντεβού σας ότι δεν καταλαβαίνετε.

Τι να περιμένετε από τον ορθοπαιδικό
Ο ορθοπαιδικός είναι πιθανόν να σας κάνει μια σειρά από ερωτήσεις:
• Έχετε υποστεί ποτέ κάταγμα;
• Έχετε παρατηρήσει απώλεια στο ύψος σας;
• Πως είναι η διαίτα σας; Πιστεύετε ότι λαμβάνετε επαρκές ασβέστιο και βιταμίνη D;
• Λαμβάνετε βιταμίνες ή άλλα συμπληρώματα;
• Πόσο συχνά γυμνάζεστε;
• Γυμναζόσασταν περισσότερο ή λιγότερο στο παρελθόν;
• Πάσχει κάποιος από την οικογένειά σας από οστεοπόρωση;
• Έχει υποστεί κάποιος από την οικογένειά σας κατάγματα;
• Έχετε υποβληθεί ποτέ σε επέμβαση στομάχου ή εντέρου;
• Πάσχετε από χρόνια διάρροια;
• Έχετε λάβει ποτέ αγωγή με κορτικοστεροειδή (πρεδνιζόνη, κορτιζόνη);

Εξετάσεις και διάγνωση
Το πιο κοινό τεστ για τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας είναι η ακτινολογική απορροφησιομετρία διπλής ενέργειας (dual energy X-ray absorptiometry / DEXA). Η διαδικασία αυτή είναι ανώδυνη, σύντομη, απλή και δίνει ακριβείς μετρήσεις. Μετρά την πυκνότητα των οστών στην σπονδυλική στήλη, στο ισχίο και στον καρπό, τις περιοχές που είναι πιο πιθανόν να επηρεασθούν από την οστεοπόρωση.
Η οστεοπόρωση είναι μία συστηματική σκελετική νόσος, χαρακτηριζόμενη από ελαττωμένη οστική μάζα και διαταραχή της μικροαρχιτεκτονικής των οστών, με επακόλουθο την αύξηση της ευθραυστότητας των οστών και της πιθανότητας κατάγματος. Εξ’ορισμού ο στόχος της αντι-οστεοπορωτικής αγωγής είναι η πρόληψη του πρώτου κατάγματος ή/και η αποφυγή νέων καταγμάτων στους ασθενείς με προϋπάρχοντα κατάγματα. Συνεπώς, εξαιρετική σημασία έχει η αναγνώριση των ασθενών με αυξημένο κίνδυνο κατάγματος.
Σήμερα, με τον αλγόριθμο του FRAX (www.sheffield.ac.uk.FRAX/tool.jsp), είναι δυνατόν να υπολογιστεί ο απόλυτος κίνδυνο κατάγματος σε ασθενείς ≥ 40 ετών που δεν έχουν λάβει ποτέ αντιοστεοπορωτική αγωγή, ανάλογα με την οστική τους πυκνότητα αλλά και τους συνυπάρχοντες παράγοντες κινδύνου. Με τη μέθοδο αυτή εκτιμάται η πιθανότητα που έχει ένα άτομο να υποστεί οστεοπορωτικό κάταγμα στα επόμενα 10 έτη. Οι παράγοντες κινδύνου είναι: η ηλικία, το φύλο, τα προηγούμενα οστεοπορωτικά κατάγματα, η BMD ισχίου, ο δείκτης μάζας σώματος (ΒΜΙ), η από του στόματος θεραπεία με γλυκοκορτικοειδή, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η δευτεροπαθής οστεοπόρωση, οι γονείς με κάταγμα ισχίου, το κάπνισμα, και το αλκοόλ.

Θεραπεία και φάρμακα

Διφωσφονικά
Αποτελούν τα περισσότερο συνταγογραφούμενα φάρμακα για την οστεοπόρωση, τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες. Παραδείγματα είναι:
• Αλενδρονάτη
• Ρισεδρονάτη
• Ιμπανδρονάτη
• Ζολεδρονικό οξύ
Στις παρενέργειες συμπεριλαμβάνονται η ναυτία, ο στομαχικός πόνος, η δυσκολία στην κατάποση και ο κίνδυνος οισοφαγίτιδας ή οισοφαγικών ελκών. Οι ενέσιμες μορφές δεν προκαλούν στομαχικές διαταραχές και η λήψη τους μπορεί να είναι πιο εύκολη (4 ή 1 ένεση το χρόνο) από την εβδομαδιαία ή μηνιαία λήψη χαπιού.
Η μακροχρόνια θεραπεία με διφωσφονικά έχει συνδεθεί με ένα μη συχνό πρόβλημα που αφορά κάταγμα στο άνω τριτημόριο του μηριαίου οστού. Μια άλλη παρενέργεια αφορά την οστεονέκρωση της κάτω γνάθου.

Ορμονική θεραπεία
Τα οιστρογόνα, ιδιαίτερα όταν η χορήγηση ξεκινά σύντομα μετά την εμμηνόπαυση, μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση της οστικής πυκνότητας. Η οιστρογονική θεραπεία όμως μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο στις γυναίκες για θρομβοεμβολικά επεισόδια, ενδομήτριο καρκίνο, καρκίνο του μαστού και ίσως για καρδιακή νόσο.
Η ραλοξιφένη μιμείται τα ευεργετικά αποτελέσματα των οιστρογόνων στην οστική πυκνότητα στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, χωρίς μερικούς από τους κινδύνους που σχετίζονται με τα οιστρογόνα. Η λήψη αυτού του φαρμάκου μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο για μερικούς τύπους του καρκίνου του μαστού. Οι εξάψεις αποτελούν μια συνήθη παρενέργεια. Η ραλοξιφένη μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο για θρομβώσεις.
Στους άνδρες, η οστεοπόρωση μπορεί να συνδέεται με μια σταδιακή μείωση των επιπέδων τεστοστερόνης που σχετίζεται με το γήρας. Η θεραπεία υποκατάστασης της τεστοστερόνης μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση της οστικής πυκνότητας.

Λιγότερο συνήθη φάρμακα για την οστεοπόρωση
Εάν δεν μπορείτε να ανεχθείτε τις πιο συνήθεις αγωγές για οστεοπόρωση, ή εάν δεν έχουν το αναμενόμενο αποτέλεσμα, τότε ο ορθοπαιδικός μπορεί να προτείνει:
• Τεριπαρατίδη. Το φάρμακο αυτό χρησιμοποιεί παραθυρεοειδή ορμόνη για να διεγείρει το σχηματισμό νέου οστού. Χορηγείται με υποδόρια ένεση. Τα μακροχρόνια αποτελέσματα είναι ακόμα κάτω από μελέτη, και γιαυτό συστήνεται η χορήγησή της για 2 έτη ή λιγότερο.
• Δενοσουμάμπη. Σε σύγκριση με τα διφωσφονικά, η δενοσουμάμπη προκαλεί αντίστοιχα ή καλύτερα αποτελέσματα, ενώ στοχεύει σε διαφορετικό βήμα της οστικής ανακατασκευής. Χορηγείται με υποδόρια έγχυση κάθε 6 μήνες. Οι συχνότερες παρενέργειες είναι πόνοι στη μέση και στους μύες.
• Καλσιτονίνη. Μια ουσία που παράγεται από τον θυρεοειδή αδένα, η καλσιτονίνη, μειώνει την οστική απορρόφηση και μπορεί να επιβραδύνει την οστική απώλεια. Συνήθως χορηγείται με ρινικό σπρέϋ και μπορεί να προκαλέσει ρινικό ερεθισμό. Είναι η λιγότερο, από τις διαθέσιμες, αποτελεσματική αγωγή.

Τρόπος ζωής και αγωγή για το σπίτι
Οι ακόλουθες συστάσεις μπορεί να βοηθήσουν να μειωθεί ο κίνδυνος προσβολής από οστεοπόρωση ή εμφάνισης οστεοπορωτικών καταγμάτων:
• Διακοπή καπνίσματος. Το κάπνισμα αυξάνει την οστική απώλεια, πιθανόν μειώνοντας την παραγωγή των οιστρογόνων στις γυναίκες και μειώνοντας την απορρόφηση του ασβεστίου.
• Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Η κατανάλωση περισσότερου του ενός αλκοολούχου ποτού την ημέρα μπορεί να μειώσει την οστική παραγωγή και την ικανότητα απορρόφησης ασβεστίου. Επίσης, βρισκόμενοι κάτω από την επήρρειά του θα αυξήσει τον κίνδυνο για πτώσεις.
• Πρόληψη των πτώσεων. Να φοράτε παπούτσια με χαμηλά τακούνια και αντιολισθητικές σόλες. Ελέγξτε το σπίτι σας για την παρουσία ηλεκτρικών καλωδίων, χαλιών και ολισθηρών επιφανειών που μπορεί να σας κάνουν να σκοντάψετε ή να πέσετε. Διατηρήστε το σπίτι σας επαρκώς φωτισμένο και εγκαταστήστε κουπαστές στο μπάνιο. Βεβαιωθείτε ότι μπορείτε να ξαπλώσετε και να σηκωθείτε από το κρεββάτι εύκολα.

Πρόληψη
Τρεις παράγοντες είναι σημαντικοί, ώστε να διατηρηθούν τα οστά σας υγιή, καθόλη τη διάρκεια της ζωής σας:
• Επαρκής πρόσληψη ασβεστίου
• Επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D
• Συστηματική άσκηση

Ασβέστιο
Οι άνδρες και οι γυναίκες μεταξύ των ηλικιών των 18 και 50 ετών χρειάζονται 1.000 mg ασβεστίου την ημέρα. Η ημερήσια αυτή ποσότητα αυξάνεται στα 1.200 mg όταν οι γυναίκες γίνονται 50 ετών και οι άνδρες 70 ετών.

Καλές πηγές ασβεστίου είναι:
• Χαμηλών λιπαρών γαλακτοκομικά προϊόντα
• Λαχανικά με σκούρου χρώματος φύλλα
• Σολωμός
• Σαρδέλες
• Ξηροί καρποί
• Δημητριακά εμπλουτισμένα με ασβέστιο
• Χυμός πορτοκαλιού

Εάν δεν μπορείτε να προσλάβετε επαρκές ασβέστιο με την διατροφή σας, σκεφτείτε να πάρετε συμπληρώματα ασβεστίου. Η ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 2.000 με 2.500 mg.

Βιταμίνη D
Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη ώστε το σώμα σας να απορροφήσει το ασβέστιο. Αρκετοί άνθρωποι λαμβάνουν επαρκείς ποσότητες βιταμίνης D από τον ήλιο. Η πηγή αυτή όμως είναι δυνατόν να μην είναι η κατάλληλη εφόσον ζείτε σε υψηλά γεωγραφικά πλάτη, είστε κλεισμένοι στο σπίτι, ή αποφεύγετε ολοκληρωτικά την έκθεση στον ήλιο λόγω κινδύνου καρκίνου του δέρματος.
Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμα την βέλτιστη ημερίσια δόση βιταμίνης D. Μια καλή δόση για ενήλικες κυμαίνεται μεταξύ των 600 και 800 IU την ημέρα, μέσω της τροφής ή συμπληρωμάτων. Εάν τα επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα σας είναι χαμηλά, τότε είναι δυνατόν να σας συστηθεί η λήψη μεγαλύτερης δόσης. Οι έφηβοι και οι ενήλικες μπορούν να πάρουν με ασφάλεια έως και 4.000 IU την ημέρα.

Άσκηση
Η άσκηση μπορεί να σας βοηθήσει να χτίσετε ισχυρά οστά και να επιβραδύνει την οστική απώλεια. Η ευεργετική επίδραση της άσκησης είναι ανεξάρτητη του πότε θα ξεκινήσει κανείς. Θα έχετε όμως τα περισσότερα ωφέλη εάν ξεκινήσετε να ασκήστε συστηματικά σε νεαρή ηλικία και συνεχίσετε να ασκήστε καθόλη τη διάρκεια της ζωής σας.
Συνδυάστε ασκήσεις ενδυνάμωσης με ασκήσεις φόρτισης. Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης βοηθούν στην ενίσχυση των μυών και οστών στα χέρια και στο άνω τμήμα της σπονδυλικής στήλης, ενώ οι ασκήσεις φόρτισης (περπάτημα, τρέξιμο, άνοδος κλίμακας, σκι, αθλήματα πρόσκρουσης) κυρίως επηρεάζουν τα οστά στα πόδια και το κάτω τμήμα της σπονδυλικής στήλης.
Η κολύμβηση, η ποδηλασία και η άσκηση με ελλειπτικά μηχανήματα μπορεί να παρέχει μια καλή καρδιοαναπνευστική γυμναστική, αλλά επειδή είναι ασκήσεις με χαμηλά φορτία, δεν είναι τόσο χρήσιμες στη βελτίωση της οστικής υγείας όσο οι ασκήσεις φόρτισης.